Terapia manualna jest nowoczesnym i według licznych autorów prac naukowych jednym z najbardziej efektywnych sposobów leczenia zaburzeń w obrębie narządu żucia. Jest to metoda fizjoterapeutyczna, której korzenie sięgają zamierzchłych czasów. W starożytnych tekstach dotyczących procedury manualnej znajdujemy wzmiankę o Hipokratesie, który posługiwał się trakcjami i technikami z zastosowaniem dźwigni w leczeniu deformacji kręgosłupa. Podstawy starożytnej terapii były doskonalone i wzbogacane na przestrzeni dziejów aż po dzisiejsze czasy. W ostatnich latach zauważono bardzo intensywny rozwój tej dziedziny, odnotowując ogromne efekty terapeutyczne.

Terapia manualna jest praktyczną częścią medycyny manualnej, która zajmuje się ręcznym badaniem i leczeniem zaburzeń czynności narządu ruchu, czyli mięśniami, ścięgnami, nerwami, stawami i więzadłami całego ciała. Istotną cechą tej dziedziny fizjoterapii jest bardzo szeroko rozwinięta diagnostyka i globalne podejście do pacjenta. Jest to metoda w pełni bezpieczna i nieinwazyjna, dlatego może być wykonywana w warunkach ambulatoryjnych. Istotną zaletą terapii manualnej jest likwidowanie przyczyny, a nie tylko objawów. Czas prowadzonej terapii zależy od stanu i schorzenia pacjenta, ale jest stosunkowo krótki i nie wymaga leczenia farmakologicznego. Kompleksowa terapia przewiduje również zalecenia dla pacjenta dotyczące wykonywania ćwiczeń w domu, zmierzających do unikania sytuacji wywołujących objawy i do zminimalizowania prawdopodobieństwa wystąpienia nawrotów.

Leczenia dysfunkcji czaszkowo­‍‑żuchwowych mogą się podjąć certyfikowani fizjoterapeuci oraz lekarze, którzy ukończyli specjalistyczne szkolenia z zakresu terapii manualnej. (…)

Wszystkie zabiegi manualne łączy jeden wspólny cel – przywrócenie równowagi w narządzie ruchu. W tym celu terapeuta w zależności od przyczyny dolegliwości (staw, mięsień, ścięgno, nerw, więzadło) stosuje odpowiednią metodę leczenia. W obrębie narządu żucia i okolicznych struktur wykonuje się następujące rodzaje technik manualnych:

  • mobilizacje stawu
  • mobilizacje tkanek miękkich, w tym neuromobilizacje
  • manipulacje
  • terapię punktów spustowych
  • poizometryczną relaksację mięśni
  • masaż tkanek głębokich (…)

Terapia manualna pełni kluczową rolę w leczeniu dysfunkcji układu ruchowego narządu żucia. Jest ona niestety jeszcze mało rozpowszechniona wśród stomatologów i lekarzy innych specjalności. Wynika to niewątpliwie z niewielkiej dostępności literatury fizjoterapeutycznej wśród lekarzy, a także małej liczby fizjoterapeutów znających dogłębnie specyfikę leczenia tego układu. Wskazania do terapii manualnej stanowią:

  • ból lub dyskomfort w obrębie stawów skroniowo­‍‑żuchwo-wych, mózgoczaszki i twarzoczaszki
  • bóle i zawroty głowy
  • ból kręgosłupa szyjnego
  • bruksizm/bruksomania, czyli zaciskanie zębów i (lub) zgrzytanie zębami oraz związane z tym starcie powierzchni zębowych, ubytki klinowe szkliwa
  • stany napięcia i przemęczenia mięśni żucia oraz kręgosłupa szyjnego
  • trzaski/trzeszczenia lub przeskakiwania w stawach skroniowo­‍‑żuchwowych
  • ból ucha, zaburzenia słuchu, szumy uszne
  • szczękościsk
  • ból oka, łzawienie w okolicy kąta wewnętrznego oka
  • zbaczanie żuchwy podczas ruchu otwierania
  • ograniczona ruchomość żuchwy
  • neuralgie nerwów czaszkowych
  • niedowłady/porażenia nerwów czaszkowych
  • bóle zębów – bez przyczyny stomatologicznej
  • chrypka, „kluska w gardle”
  • pacjenci po leczeniu ortodontycznym z objawami zaburzeń
  • pacjenci po zabiegach chirurgii szczękowej
  • pacjenci, którzy wymagają przygotowania do zabiegów chirurgicznych
  • pacjenci, którzy wymagają przygotowania do rejestracji zwarcia przed zakładaniem szyn zgryzowych.

Przeciwwskazaniami do terapii są złamania, ostre stany zapalne, choroby nowotworowe, ciężka niewydolność krążenia.

Zaburzenia w obrębie narządu żucia dotyczą coraz większej liczby osób, a dysfunkcje występują często u osób młodych. Terapia manualna jest jedną z wielu metod leczenia dysfunkcji, ale ze względu na nieinwazyjność metody i szerokie zastosowanie warto ją włączyć w proces leczenia pacjenta. W kolejnej, trzeciej części artykułu zostaną omówione wybrane metody fizykoterapeutyczne, które mają szczególne znaczenie w schorzeniach układu stomatognatycznego.

Źródło: http://www.magazyn-stomatologiczny.pl/a1751/Zastosowanie-terapii-manualnej-oraz-autoterapii-u–pacjentow-z–dysfunkcja-ukladu-ruchowego-narzadu-zucia.html*

Autorzy: Małgorzata Rakowiecka, Magdalena Gębska, Ewelina Żyżniewska­‍‑Banaszak, Jacek Lewandowski

* Artykuł ukazał się w nr. 7-8/2014 MS. 

Zdjęcia: Fotolia.com

✰✰✰✰✰ Dobry fizjoterapeuta Wrocław – dziękujemy za zaufanie!